اریک برن

بنیان‌گذار تحلیل رفتار متقابل

اریک برن (Eric Berne) به عنوان یکی از روانشناسان برجسته قرن بیستم شناخته می‌شود. او بنیان‌گذار نظریه تحلیل رفتار متقابل (Transactional Analysis) است که تحولی بزرگ در رویکردهای روانشناسی و روان‌درمانی ایجاد کرد. تحلیل رفتار متقابل با تمرکز بر روی الگوهای ارتباطی و تعاملات اجتماعی، به افراد کمک می‌کند تا خود و دیگران را بهتر درک کنند و روابط خود را بهبود بخشند.

زندگی‌نامه اریک برن

اریک برن با نام اصلی اریک لنارد برنشتاین در 10 مه 1910 در مونترال، کانادا، به دنیا آمد. او در خانواده‌ای با پیشینه علمی قوی بزرگ شد؛ پدرش پزشک و مادرش نویسنده بود. برن ابتدا به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت و در سال 1935 از دانشگاه مک‌گیل فارغ‌التحصیل شد. پس از مهاجرت به ایالات متحده، او تحصیلات خود را در زمینه روانکاوی ادامه داد و در نیویورک تحت نظر روانکاوانی چون اریک اریکسون آموزش دید.

برن در طی دوران حرفه‌ای خود، در مراکز مختلفی از جمله ارتش ایالات متحده و موسسات روان‌درمانی فعالیت کرد. تجربیات او در این دوران‌ها، زمینه‌ساز شکل‌گیری ایده‌های او درباره تحلیل رفتار متقابل شد. او در سال 1950، ایده‌های خود را به‌طور جامع‌تری ارائه داد و تا پایان عمر به توسعه و آموزش این نظریه ادامه داد.

تحلیل رفتار متقابل

تحلیل رفتار متقابل، نظریه‌ای است که به بررسی ارتباطات انسانی از دیدگاه حالات ایگو می‌پردازد. برن معتقد بود که هر فرد دارای سه حالت ایگو است: منِ کودک، منِ والد، و منِ بالغ. این حالات ایگو نحوه واکنش فرد به موقعیت‌ها و تعاملات اجتماعی را تعیین می‌کنند.

– منِ کودک (Child Ego State):

این حالت ایگو نمایانگر احساسات، واکنش‌ها و رفتارهای دوران کودکی است که در بزرگسالی نیز ادامه می‌یابد. افراد در این حالت، به‌طور ناخودآگاه از الگوهای رفتاری دوران کودکی استفاده می‌کنند.

– منِ والد (Parent Ego State):

در این حالت، فرد رفتارها و نگرش‌هایی را که از والدین خود آموخته، به کار می‌برد. این حالت ایگو ممکن است به صورت محافظتی یا انتقادی ظاهر شود.

– منِ بالغ (Adult Ego State):

حالت بالغ نمایانگر بخشی از فرد است که به‌طور منطقی و بدون تأثیر از گذشته، به موقعیت‌ها واکنش نشان می‌دهد.

تحلیل رفتار متقابل همچنین به بررسی بازی‌های روانی که افراد در تعاملات خود انجام می‌دهند، می‌پردازد. برن معتقد بود که بسیاری از این بازی‌ها به صورت ناخودآگاه انجام می‌شوند و می‌توانند به مشکلات ارتباطی و روانی منجر شوند. با شناسایی این بازی‌ها و آگاهی از آن‌ها، افراد می‌توانند الگوهای رفتاری خود را تغییر دهند و بهبود یابند.

کتاب‌های اریک برن

اریک برن چندین کتاب تأثیرگذار نوشت که به‌طور گسترده در زمینه روانشناسی و روان‌درمانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. برخی از مهم‌ترین کتاب‌های او عبارتند از:

1. “بازی‌ها” (Games People Play, 1964):

این کتاب یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های اریک برن است که در آن به بازی‌های روانی که افراد در تعاملات روزمره انجام می‌دهند، پرداخته شده است. این بازی‌ها، الگوهای رفتاری تکراری هستند که می‌توانند به مشکلات ارتباطی و روانی منجر شوند. برن در این کتاب به شناسایی و تحلیل این بازی‌ها پرداخته و راهکارهایی برای متوقف کردن آن‌ها ارائه داده است.

2. “چه می‌گویی پس از سلام؟” (What Do You Say After You Say Hello?, 1972):

در این کتاب، برن به بررسی تأثیرات پیام‌های پنهانی که از کودکی دریافت کرده‌ایم و نقشی که این پیام‌ها در شکل‌گیری شخصیت ما دارند، می‌پردازد. او نشان می‌دهد که چگونه این پیام‌ها می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهای ما در بزرگسالی تأثیر بگذارند.

3. “تحلیل رفتار متقابل در روان‌درمانی” (Transactional Analysis in Psychotherapy, 1961):

این کتاب یکی از آثار پایه‌ای اریک برن است که به توضیح مبانی نظری و کاربردی تحلیل رفتار متقابل در روان‌درمانی می‌پردازد. این کتاب به عنوان یکی از منابع اصلی در آموزش تحلیل رفتار متقابل به کار می‌رود.

کارهای دیگر و میراث او

اریک برن علاوه بر تحلیل رفتار متقابل، در زمینه‌های دیگری نیز فعالیت داشت. او در طول دوران حرفه‌ای خود، با پژوهش‌ها و مطالعات مختلفی به توسعه روانشناسی کمک کرد. پس از مرگ او در سال 1970، نظریات برن توسط دیگر روانشناسان و پژوهشگران توسعه یافت و در بسیاری از شاخه‌های روانشناسی به کار گرفته شد.

میراث اریک برن نه تنها در روان‌درمانی بلکه در زمینه‌های مختلفی از جمله آموزش، مدیریت، و مشاوره سازمانی نیز به کار گرفته شده است. نظریات او درباره تحلیل رفتار متقابل به عنوان ابزاری مؤثر برای بهبود ارتباطات و روابط انسانی شناخته می‌شود.

اریک برن با توسعه نظریه تحلیل رفتار متقابل، یکی از تأثیرگذارترین روانشناسان قرن بیستم شد. آثار و نظریات او همچنان در حوزه‌های مختلف روانشناسی و روان‌درمانی کاربرد دارند و به عنوان یکی از پایه‌های اصلی این رشته‌ها شناخته می‌شوند. تحلیل رفتار متقابل به عنوان یک رویکرد نوین و مؤثر در روان‌درمانی، توانسته است به افراد کمک کند تا روابط خود را بهتر درک کرده و بهبود بخشند.

اریک برن،
موسسه‌ی روانشناسی سی او سی،‌